Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, 09.01.2018 tarihinde 66745475- 145.07-6267 sayılı “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” belirlemiş ve belirlenen Usul ve Esaslar Bakanlığın internet sitesinde yayımlamıştır.
Belirlenen yeni usul ve esaslara, “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” linkinden ulaşılabilmektedir.
Konu ile ilgili dikkati çeken Bakanlık açıklamaları aşağıdaki gibidir:
1-) ÜRETİCİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
MADDE 7 - (1) Üreticiler; a) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında kalan yükümlülükleri saklı kalmak koşulu ile üretmiş/ithal etmiş oldukları satışa tabi tüm plastik poşetlere ilişkin olarak, Bilgi Sistemine kayıt olmak ve gerekli bilgileri sisteme girmekle, b) Satışa tabi plastik poşetleri barkodlu olarak üretmekle, yükümlüdür.
2-) SATIŞ NOKTALARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
MADDE 8- (1) Satış noktaları, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında kalan yükümlülükleri sakdı kalmak koşulu ile plastik poşet kullanımının azaltılması amacıyla;
a) 1/1/2019 tarihinden itibaren plastik poşetleri ücretsiz vermemekle ve tahsil edilen ücretleri satış belgelerinde adet bazlı göstermekle,
b) Çevrenin korunması maksadıyla plastik poşetlerin satışına ilişkin tüketiciyi bilinçlendirme amaçlı yazılı, basılı görsel materyal kullanmakla,
c) Bilgi Sistemine kayıt olmak, gerekli beyanları bilgi ve belgeleri ile birlikte bu sisteme yüklemekle,
ç) Plastik poşet satışı miktarı beyanına istinaden hesaplanacak geri kazanım katılım payı tutarını Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarmakla,
d) Plastik poşetler yerine çok kullanımlık taşıma ekipmanını alternatif olarak tüketiciye sunmakla, yükümlüdürler.
(2) Satış noktaları, plastik poşet talep etmeyen tüketiciye, talebi dışında plastik poşet satamaz. Uzaktan satışlarda ise, bu Usul ve Esasların Geçici 3’üncü maddesinde verilen sürenin tamamlanması sonrasında satış noktaları, plastik poşet talep etmeyen tüketiciye, talebi dışında plastik poşet sunamaz.
(3) Satış noktaları, tüketici veya kullanıcının kendisine ait taşıma ekipmanı ile alışveriş yapmasında engel olacak herhangi bir faaliyette bulunamaz.
Düzenleme uyarınca SATIŞ NOKTALARI; Bilgi Sistemine kayıt olmak ve gerekli beyanları, bilgi ve belgeleri ile birlikte bu sisteme yüklemek zorundadırlar.
Usul ve esasların Geçici;
1’nci maddesi (Stoktaki barkodsuz poşetler); Satış noktaları, stoklarında bulunan barkodsuz plastik poşetleri 31.03.2019 tarihine kadar satış yapabilirler.
2’nci maddesi (Satış belgelerinde satış kaleminin oluşturulması); satış noktalarının, satılan plastik poşetlere ilişkin, adet ve fiyat bilgisini satış belgelerinde gösterebilmek için gerekli alt yapı çalışmalarını (örneğin perakende mal ve hizmet satışlarında kullanılan yazarkasalarda poşetin ayrı bir departman-kısım olarak tanımlanması, satış programlarında gerekli ayarlamaların yapılması vb.) 31/3/2019 tarihine kadar tamamlamaları gerektiği ve bu suretle poşetler için tahsil edilen ücretlerin satış belgelerinde adet bazlı gösterilmesi gerektiğine yer verilmiştir.
3-) BİLGİ SİSTEMİNE YÜKLENMESİ GEREKEN BİLGİLER
Usul ve Esasların 9’uncu maddesinde Bilgi Sistemi ve Beyanlara ilişkin olarak aşağıdaki düzenleme yer almıştır.
“Bilgi sistemi ve beyanlar
MADDE 9- (1) Üreticiler/ithalatçılar tarafından yapılacak beyanlarda; plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, boyut, ambalaj malzemesi cinsi, firma bazında yurt içinde veya yurtdışında kime satıldığı yer almalıdır.
(2)SATIŞ NOKTALARI tarafından yapılacak beyanlarda; Temin edilen firma bilgisi (yurt içi ve yurtdışı), temin edilen plastik poşetin maliyeti, satılan plastik poşet adedi ve birim fiyatı yer almalıdır.
Buna göre, Satış Noktaları tarafından yapılacak poşet satışlarına ilişkin olarak bilgi sistemi üzerinden yapılacak beyanlarda; poşetlerin temin edildiği firma bilgisi (yurt içi ve yurtdışı), temin edilen plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, satılan plastik poşet adedi ve birim fiyatı yer alacaktır.
4-) Barkod Kullanımı ve Ücretlere İlişkin Düzenleme
Usul ve Esasların 10’uncu maddesinde ücretlendirmeye ilişkin olarak aşağıdaki düzenleme yer almıştır.
“Ücretlendirme
MADDE 10- (1) 1/1/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere plastik poşetlere uygulanacak asgari ücret adet başına vergiler dahil 25 kuruştur.
(2) Plastik poşet satışının yapıldığı işlemlere ait belgelerde satış kalemi ve ödedinin gösterilmesi ve poşetlerde barkod kullanılması zorunludur.
(3) Barkod okuyucu sistemi bulunmayan satış noktalarında, satış belgelerinde plastik poşet kalemi ve adedi gösterilmek amacıyla yazar kasalarda gerekli düzenleme yapılır.
5-) TARİH, TAHAKKUK VE TAHSİLAT İŞLEMLERİ
Usul ve Esasların 11’inci maddesinde tarh, tahakkuk ve tahsilat işlemlerine ilişkin olarak aşağıdaki düzenleme yer almıştır.
“Tarh, Tahakkuk ve Tahsilat işlemleri
MADDE 11-
(1) Satış noktaları, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği aya ait beyanı, takip eden ayın biri ile on beşi arasında Bilgi Sistemi üzerinden yapar.
(2) Satış noktası tarafından yapılan beyanlara istinaden ödeyeceği geri kazamın katılım payı tutarı Bilgi Sisteminde hesaplanır.
(3) Satış noktası tarafından Bilgi Sistemine beyan edilen geri kazanım katılım payı, beyan dönemini takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
6-DÜZENLEMEYE UYMAMANIN YAPTIRIMLARI
Yapılan açıklamalara göre uygulama sorumluluğu; Üreticilere ve satış noktalarına aittir ve Bakanlık tarafından sorumlular hakkında cezai işlem yapılmaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı görevlileri yapılacak izleme, kontroller ve/veya denetimler sırasında;
Öte yandan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bilgi Sistemine bildirim ve beyanlarda yanlış ve yanıltıcı beyanda bulunanlar hakkında 2872 sayılı Kanunun 26 nci maddesi uyarınca 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunacaktır.
Yanlış ve yanıltıcı belge düzenleyenler ve kullananlar hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümleri uygulanmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunacaktır